بررسی خصوصیات ژئوتکنیکی ساختگاه سد صفا با تاکید بر خصوصیات زمین شناسی مهندسی سنگهای مارنی

ساختگاه سد صفا در محل تلاقی دو رودخانه رودبر و رابر، در فاصله حدود 10 کیلو متری جنوب شرقی شهر رابر در استان کرمان قرار دارد. این سد در حا ل احداث از نوع خاکی با هسته رسی است. ارتفاع سد از پی 78 متر و حجم آن 51 میلیون متر مکعب می باشد. محدوده ی مورد مطالعه بر اساس تقسیمات زمین شناسی ساختمانی ایران در زون ساختاری ایران مرکزی و بر اساس تقسیمات ناحیه ای، در کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر قرار گرفته است. با توجه به موقعیت قرارگیری ناحیه مورد مطالعه سنگ چینه شناسی منطقه بسیار متنوع و از کرتاسه تا عهد حاضر را شامل می شود. در محدوده ساختگاه سد سنگ های مربوط به دوره میوسن به بعد قابل مشاهده است که غالباٌ از سنگ های آذر آواری، آذرین و رسوبی تشکیل شده اند. سنگ های رسوبی مربوط به دوره میوسن که قسمت وسیعی از محدوده طرح را شامل شده، به نام سازند قرمز بالایی شناخته می شوند. مجموعه لایه های سنگی این سازند عمدتاً متشکل از تناوب مارن و گل سنگ به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز و ماسه سنگ خاکستری رنگ ریزدانه می باشد. به منظور آگاهی از خصوصیات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی محل سد نقشه زمین شناسی مهندسی با برداشت های صحرایی تهیه شده است. برای پی بردن به شرایط زیر سطحی در فاز اول و دوم مطالعات 66 حلقه گمانه اکتشافی، حفر و آزمایشات نفوذ پذیری خاک و سنگ و مطالعه مغزه ها از نظر شاخص کیفی سنگ (rqd) انجام گردیده است. از آنجا که غالب سنگ های ساختگاه سد از نوع سنگ های مارنی و مارنی- رسی می باشد لذا تاکید این پژوهش بیشتر بر روی این نوع از سنگ هاست. از این رو در این پژوهش به منظور تعیین پارامترهای فیزیکی و مکانیکی سنگ های مارنی ساختگاه سد صفا، بر روی نمونه های حاصل از حفاری گمانه ها، آزمایش های حدود اتربرگ، وزن مخصوص، تخلخل و درصد رطوبت، آزمایش مقاومت فشاری تک محوری (ucs) ، آزمایش برش مستقیم، آزمایش تحکیم، آزمایش مقاومت فشاری محصور (سه محوری) و همین طور آزمایش های پراش اشعه ایکس (xrd) و فلور سانس اشعه ایکس(xrf) صورت گرفته است. نتایج حاصل از آزمایشات نشان می دهد که نوع و مقدار کانی های موجود در مارن به ویژه کانی های رسی و کربنات کلسیم از عوامل موثر و تأثیر گذار بر ویژگی های زمین شناسی مهندسی این نوع از سنگ هاست.